ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Τα τετράδια του μοντέρνου 7 / Το μοντέρνο βλέμμα στην ‘ελληνική’ φύση · επιμέλεια: Αμαλία Κωτσάκη, Κώστας Τσιαμπάος. Αθήνα: Futura, 2020.

Ένα μεγάλο μέρος της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα αναπτύχθηκε μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον με ιδιαίτερη ταυτότητα. Κάθε συνάντηση όμως της αρχιτεκτονικής με τη φύση, βασισμένη στην ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να τη «βελτιώσει», δεν είναι τίποτα άλλο από έκφραση αξιών και ιδεών. Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ελλάδα καθότι το ελληνικό τοπίο πέραν της αισθητικής ιδιαιτερότητάς του διαθέτει ευρύτερο ιδεολογικό βάρος μέσω των φιλοσοφικών ιδεών που έχουν διατυπωθεί γι’ αυτό. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η προσπάθεια απόδοσης του ορισμού της «ελληνικότητας» μέσω ενός γεωμορφολογικού ντετερμινισμού με αναφορά στο ελληνικό τοπίο.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου, με τίτλο ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ. ΟΔΟΙΠΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ, περιλαμβάνει κείμενα τα οποία αναδεικνύουν την αναφορά στην ελληνική φύση ως καταστατική συνθήκη της νεωτερικότητας, ερευνούν τις θεωρητικές και ιδεολογικές διαστάσεις του ελληνικού τοπίου, αφηγούνται μοντέρνα ταξίδια στην ελληνική ύπαιθρο και άγνωστες σχεδιαστικές καταγραφές, εμβαθύνουν στη φιλοσοφική ματιά απέναντι στο τοπίο συγκεκριμένων μοντέρνων Ελλήνων αρχιτεκτόνων ή φωτίζουν τη σημασία ενός συγκεκριμένου τόπου για τη μοντέρνα ελληνική αρχιτεκτονική.
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου, με τίτλο ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΕ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΥΣΗ, επικεντρώνεται σε μελέτες και έργα αρχιτεκτονικής ή/και αρχιτεκτονικής τοπίου τα οποία είναι ελάχιστα γνωστά και ταυτόχρονα συνδέονται με καίρια θέματα-ερωτήματα που απασχολούν διαχρονικά την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα.
Το εύρος των προσεγγίσεων αναδεικνύει τη σχέση μοντέρνας αρχιτεκτονικής και ελληνικής φύσης ως ένα από τα πλέον πρόσφορα πεδία έρευνας και προβληματισμού με εμφανή τη φιλοσοφική του διάσταση.

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

Τα τετράδια του μοντέρνου 6 / Η επιστροφή του μοντέρνου. 25 χρόνια ελληνικό docomomo · επιμέλεια: Αιμιλία Αθανασίου, Λίνα Δήμα, Τίνα Καραλή. Αθήνα: Futura, 2018.

Ο έκτος τόμος των Τετραδίων του Μοντέρνου είναι αφιερωμένος στην επέτειο των 25 χρόνων από την ίδρυση του ελληνικού docomomo. Περιλαμβάνει μια σειρά δοκιμίων που αναδεικνύουν κτίρια του ελληνικού μοντερνισμού που έτυχαν καλύτερης ή χειρότερης μοίρας στο πέρασμα του χρόνου και μια σειρά θεωρητικών προσεγγίσεων για το ρόλο και το αντικείμενο της τεκμηρίωσης και της προστασίας της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.
Περιλαμβάνει επίσης τρεις χαρακτηριστικές υλοποιημένες μελέτες μετασκευής κτιρίων του μεσοπολεμικού και του μεταπολεμικού μοντερνισμού, τα οποία παρουσιάζονται από τους αρχιτέκτονες της αποκατάστασής τους.

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

– Πρόλογος του Κώστα Τσιαμπάου

– Αιμιλία Αθανασίου, Λίνα Δήμα, Τίνα Καραλή / 25 χρόνια ελληνικό docomomo: The Waste Land ή Make it New;

Ι. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

– Παναγιώτης Τουρνικιώτης / Η μοντέρνα αρχιτεκτονική ως νεωτερικότητα και ως κληρονομιά

– Ελένη Μαΐστρου / Προβλήματα και προοπτικές για το μέλλον της προστασίας της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα

– Γεώργιος Γκανασούλης / Η προστασία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα

ΙΙ. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥ

– Κώστας Τσιαμπάος / Ο ορισμός του μοντέρνου: αυτό που βλέπουμε, αυτό που κρατάμε

– Τίνα Καραλή / Το “Επίσημο” και το “Δημόσιο” Μοντέρνο: Σημειακές τομές στις σχέσεις τύπου και μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα του 20ού αιώνα

– Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος / Μοντερνισμού παράδοση: Η τεκμηρίωση ως προστασία ή η χρησιμοθηρική έρευνα

– Λίνα Δήμα / Από την “αρχιτεκτονική του μπουντουάρ” στη μοντέρνα αρχιτεκτονική ως κοινό πνευματικό αγαθό

ΙΙΙ. ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΑΡΧΕΙΟ

– Αιμιλία Αθανασίου / Για ένα ανοικτό αρχείο της ελληνικής μοντέρνας αρχιτεκτονικής

– Πέτρος Φωκαΐδης, Παναγιώτα Πύλα / Κριτική ιστοριογραφία και ψηφιακά εργαλεία τεκμηρίωσης: προοπτικές ενίσχυσης της έρευνας στη μοντέρνα αρχιτεκτονική

ΙV. ΚΕΛΥΦΗ ΚΑΙ ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ

– Βασίλης Κολώνας / Από τα σχολεία του ’30, στα ξενοδοχεία του ’60 και του ’70. Η κακοποίηση του μοντέρνου στην Ελλάδα και η κατά περίπτωση αντιμετώπισή της

– Παναγιώτης Τσακόπουλος / Το μοντέρνο είναι η καθημερινή εμπειρία της πόλης

– Ζήσης Κοτιώνης, Γιάννα Μπαρκούτα / Από τη μοντέρνα αρχιτεκτονική του κράτους πρόνοιας, στην επιτελεστικότητα των νέων μητροπολιτικών διαμονών: Το παράδειγμα του City Plaza

– Ρίβα Λάββα, Νίκος Αγγελής / Ουδέν νεώτερο από το Ξενία της Σάμου: Από τη γηράσκουσα ύλη στην αγέραστη ιδέα του Μοντέρνου

V. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

– Σοφία Τσιράκη / Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας: Στο διδακτικό δρόμο ενός “μεσογειακού” μοντερνισμού

– Γιώργος Αγγελής, Μπίλυ Γιαννούτσου / Μια περιήγηση στο ελληνικό μοντέρνο του ’30 και ένα μάθημα αρχιτεκτονικής σύνθεσης

VI. ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΤΡΙΑ ΕΡΓΑ

– Διονύσης Σοτοβίκης / Χτίζοντας στο χρόνο

– Divercity / Μετασκευή κτηρίου Γραφείων Δοξιάδη – ΑΤΙ σε κτήριο κατοικιών (One Athens)

– Γιάννης Κίζης / Από το Μετοχικό Ταμείο Στρατού στο Citylink και από το Σιλό του ΟΛΠ στο Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων

ISBN: 978-960-9489-81-2
224 σελ. / 15 x 24 εκ. / α/μ και έγχρωμες φωτογραφίες

Τα τετράδια του μοντέρνου 5 / Η ελληνική πόλη και η πολεοδομία του μοντέρνου · επιμέλεια: Αθηνά Βιτοπούλου, Αλεξάνδρα Καραδήμου-Γερόλυμπου, Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Αθήνα: Futura, 2015.

Η πολεοδομία του Μοντέρνου επιχείρησε να συνθέσει τις κοινωνικές και μεταρρυθμιστικές ιδέες, τα τεχνολογικά επιτεύγματα, τη μέριμνα για τη δημόσια υγεία και τις αισθητικές αναζητήσεις της νεωτερικής εποχής. Η απήχησή της στην ελληνική πόλη δεν είναι ευδιάκριτη. Στον τόμο αυτό διερευνώνται από 37 αρχιτέκτονες και πολεοδόμους τα όρια της παρουσίας της. Πώς εκφράζονται οι αρχές του Μοντέρνου στην περίοδο εγκατάστασης των προσφύγων, στην μεταπολεμική ανοικοδόμηση, ή σε εκείνη που ακολούθησε τους μεγάλους σεισμούς; Πώς επιδρά στο ελληνικό αστικό τοπίο η αρχιτεκτονική των σχολείων της δεκαετίας του 1930, των τουριστικών και εργατικών εγκαταστάσεων της δεκαετίας του 1960; Πότε και πώς εμφανίζεται το Μοντέρνο σε μεγάλης κλίμακας σχεδιασμό στην Ελλάδα; Πώς συνυπάρχει με την υπάρχουσα ελληνική πόλη, τις ιστορικές μορφές και τυπολογίες, την αρχιτεκτονική και αστική κληρονομιά; Μπορούν να ενταχθούν στο σύγχρονο αστικό ιστό μοντέρνα οικιστικά συγκροτήματα εκφράζοντας το πνεύμα των σχεδιαστών τους, και να προσφέρουν ταυτόχρονα λύσεις για τα σύγχρονα προβλήματα; Αγκάλιασε η ελληνική πόλη το Μοντέρνο; Γίναμε ποτέ μοντέρνοι;

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

Χαιρετισμός του Προέδρου του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ
Πρόλογος
ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
– Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη / Βύρωνας – Νέα Αλεξάνδρεια – Κόρινθος. Τρεις αστικοί μεσοπολεμικοί οικισμοί
-Μαργαρίτα Γραφάκου / Ο προσφυγικός συνοικισμός του Γυθείου και η ένταξή του στον πολεοδομικό και κοινωνικοοικονομικό ιστό της πόλης
-Michele Stavagna / Which Modernism is bad? Erich Mendelsohn and the Acropolis in danger (1931)
– Αρετή Σακελλαρίδου, Πασχάλης Σαμαρίνης, Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου / Προγράμματα οδοποιίας του Μεσοπολέμου και η Σύμβαση Μακρή. Ο ιδιαίτερος δρόμος του ελληνικού εκσυγχρονισμού
– Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης / Μεταφορά των αρχών της πολεοδομίας του Μοντέρνου Κινήματος στον ελληνικό χώρο, από τον Μεσοπόλεμο μέχρι και την δεκαετία του ’60
ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
– Παναγιώτης Τουρνικιώτης / Μοντέρνες ιδέες και σχέδια: μητροπολιτικά οράματα λίγο πριν και αμέσως μετά από τον πόλεμο
– Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου/ “Που είναι τα παιδιά;”: Δημόσιοι χώροι για παιχνίδι στην πόλη του μοντέρνου
– Αλέκα Καραδήμου-Γερόλυμπου / Όταν το Μοντέρνο δεν ήταν μόνον στυλ. Ελληνική πολεοδομία στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (1945 – 1950)
– Άλκηστη Δανιήλ / Ο πειραματικός οικισμός του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι, Πειραιάς (1947)
Η ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
– Γρηγόρης Καυκαλάς / Δεν γίναμε ποτέ μοντέρνοι: το ανέφικτο όραμα του πολεοδομικού σχεδιασμού και η Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1960
– Βασιλική Πετρίδου, Παναγιώτης Πάγκαλος / Πόσο μοντέρνες ήταν οι ελληνικές πόλεις τη δεκαετία του ’60; Η περίπτωση της Πάτρας
– Νίκος Σκουτέλης / Σχέσεις όσμωσης μεταξύ φυσικού και τεχνητού στην πολεοδομική σκέψη του Τάκη Ζενέτου
– Βάννα Σφακιανάκη / Ο Ελληνικός δρόμος άρνησης του πολεοδομικού σχεδιασμού. Το παράδειγμα του Ηρακλείου
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΣΤΕΡΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ
– Δημήτρης Φατούρος / Η αρχιτεκτονική και οι πραγματικότητες του ’60
– Ηλίας Κωνσταντόπουλος / Οικισμός στο Δίστομο Βοιωτίας
– Βασίλης Κολώνας / Από τα Ξενία στα τουριστικά χωριά. Από την “αρχιτεκτονική” στην “πολεοδομία” του τουρισμού στην Ελλάδα (1950 – 1975)
– Όλγα Τουλούμη / Ηλεκτρονικές Συναρμογές στην Πόλη
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥ ΣΤΟΝ ΙΣΤΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
– Άγις Αναστασιάδης, Αθηνά Βιτοπούλου / Μοντέρνο κίνημα, ιδιοκτησία γης και αστικός ιστός: δυνατότητες επεμβάσεων αστικής ανάπλασης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
– Νίκος Καλογήρου, Αλκμήνη Πάκα, Τάσος Τέλλιος, Τατιάνα Τζάκα / Η προστασία του μοντέρνου αστικού τοπίου. Μια διερεύνηση της ανάπλασης του χώρου της Δ.Ε.Θ. στην κεντρική Θεσσαλονίκη
– Χάρις Χριστοδούλου / Συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου στη Θεσσαλονίκη: Μετασχηματισμοί και αστικοί συσχετισμοί στο οικιστικό περιβάλλον της σύγχρονης πόλης
– Βίλμα Χαστάογλου-Μαρτινίδη / Η κατασκευή της Νέας Παραλίας στη Θεσσαλονίκη, 1953 – 1972. 1. Η πρώτη φάση: 1953 – 1962
– Ευαγγελία Αθανασίου / Η κατασκευή της Νέας Παραλίας στη Θεσσαλονίκη, 1953 – 1972. 2. Η επέκταση του σχεδίου προς τα ανατολικά και η εξέλιξη στο χρόνο
– Σοφία Βυζοβίτη / Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης: Χαρτογραφήσεις της αστικής ελεύθερης επιφάνειας
– Βασιλική Μάσεν / Συνοικισμός Τερψιθέα, Δήμου Σταυρούπολης. Από την ρυμοτομία του ’30 στο βιομηχανικό τοπίο του ’50
ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
– Στυλιανή Φιλίππου / Μπραζίλια: Η Μεταποικιοκρατική, Μοντέρνα Πρωτεύουσα της Βραζιλίας
– Μαριλένα Κουρνιάτη / Η μοντέρνα πόλη των Team 10. Η σύλληψη της ανθρώπινης κατοικίας μέσω της θεώρησης του “άλλου”

ISBN 978-960-9489-49-2
404 σελ. / 15 x 24 εκ. / α/μ εικονογράφηση

Τα τετράδια του μοντέρνου 4 / Εκδοχές του μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου · επιμέλεια: Άλκηστις Π. Ρόδη, Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Αθήνα: Futura, 2010.

Το μοντέρνο πνεύμα ήταν η πιο σημαντική δύναμη επαναπροσδιορισμού της αρχιτεκτονικής και της τέχνης σε ολόκληρη την Ευρώπη στις δεκαετίες του 1920 και 1930. Και οι εκδοχές του μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου αποτέλεσαν σημεία συνάντησης των δημιουργικών δυνάμεων της εποχής με μια κοινωνική πραγματικότητα που αναζητούσε εκμοντερνισμό χωρίς να αποποιείται ιστορία και παραδόσεις. Τα έργα της υπήρξαν τουλάχιστον ενδιαφέροντα και συχνά εξαιρετικά αναδεικνύοντας τον μεσοπόλεμο σε μια από τις πιο δυναμικές περιόδους του περασμένου αιώνα. Οι αστικές πολυκατοικίες στο κέντρο της Αθήνας και οι μικρές μονοκατοικίες στα προάστια, τα λιτά κυβικά σχολεία σε όλες τις γειτονιές και τα λειτουργικά κτίρια κοινωνικής προνοίας – σανατόρια, νοσοκομεία, παιδουπόλεις – έδωσαν, πλάι στην τέχνη και το λόγο, το μέτρο μιας συνολικής προσπάθειας που επιβιώνει περισσότερο ή λιγότερο τραυματισμένη ως τις μέρες μας. Στρέφουμε ξανά τα μάτια μας σε αυτή την εποχή επειδή πιστεύουμε ότι έχει ακόμα πολλά να μας πει, περισσότερα από εκείνα που ήδη ξέρουμε, κυρίως τώρα που ξανασκεφτόμαστε τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Το αίτημα της νεωτερικότητας είναι εξάλλου επίκαιρο, σήμερα όπως και τότε, στα πεδία της αρχιτεκτονικής και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, ενώ το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για το μεσοπόλεμο επιβάλει να μιλήσουμε ξανά για αυτόν και με πιο ώριμα λόγια.

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
– Βασιλική Πετρίδου, «Μοντέρνο κράτος, μοντέρνα Αθήνα, μοντέρνα αρχιτεκτονική»
– Ηλίας Κωνσταντόπουλος, «Η χαμένη γωνία και ο αριθμός ‘3’»
– Τίνα Καραλή, «Ελληνικότητα και μοντέρνο στον μεσοπόλεμο: οι μεταμορφώσεις της ελληνικότητας από το Esprit Nouveau στο 3ο Μάτι»
– Κώστας Τσιαμπάος, «Για μια αρχιτεκτονική του βλέμματος: η διατριβή του Δοξιάδη και οι αισθητικές θεωρίες της εποχής της»
– Αιμιλία Αθανασίου, «Μηχανές υγείας-μηχανές ζωής: τα ‘μοντέρνα’ νοσοκομεία στην Αθήνα του μεσοπολέμου»
– Κατερίνα Χατζηκωνσταντίνου, «Μοντέρνες εκδοχές της υγείας στο σανατόριο ‘Σωτηρία’»
– Σταύρος Μαρτίνος, «Ο ρόλος του Σταύρου Παπαδάκη στη διοργάνωση του 4ου CIAM»
– Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη, «Είναι μοντέρνος ο Γιάννης Λυγίζος;»
– Βασίλης Κολώνας, «Ο ‘αθηναϊκός’ μοντερνισμός και η ‘σχολή’ της Θεσσαλονίκης: η κρατική και η ιδιωτική πρωτοβουλία στη διάρκεια της ανοικοδόμησης (1920-1940)»
– Παναγιώτης Πάγκαλος, «Ο Παρθενώνας των Αθηνών ως έργο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής»
– Ελένη Αμερικάνου, Πάνος Εξαρχόπουλος, «Κατεδαφισμένα και αλλοιωμένα κτίρια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα του μεσοπολέμου»
– Άλκηστις Π. Ρόδη, «Πρόταση χρηστικής βιωσιμότητας των μεσοπολεμικών πολυκατοικιών»
– Παναγιώτης Τουρνικιώτης, «Το ελληνικό μοντέρνο και η πρόκληση της αλλαγής»

ISBN 978-960-9489-01-0
200 σελ. / 15 x 24 εκ. / Α/Μ εικονογράφηση

Τα τετράδια του μοντέρνου 3 / Μοντερνισμός και αρχιτεκτονική εκπαίδευση · επιμέλεια: Ελένη Αμερικάνου, Πάνος Εξαρχόπουλος. Αθήνα: Futura, 2007.

Ο αρχιτεκτονικός μοντερνισμός, και ειδικά το μοντέρνο κίνημα των δεκαετιών ’20 και ’30, είχε ως «γενετικό» χαρακτηριστικό την πυκνή αντιστοιχία εφαρμογής και διδασκαλίας της αρχιτεκτονικής. Οι εκπρόσωποί της φρόντισαν να θεωρητικοποιήσουν τις εφαρμογές τους, τους έδωσαν θεωρητικό περιεχόμενο και νόημα, τις ανήγαγαν σε θεωρία και διδασκαλία. Οι πτυχές του μοντερνισμού που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική εκπαίδευση έχουν πολλαπλό ενδιαφέρον. Εικοσιένα αρχιτέκτονες συναντήθηκαν για να διερευνήσουν τις πολυποίκιλες σχέσεις ανάμεσα στις θεωρητικές ή εφαρμοσμένες εκφάνσεις του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού αφενός και στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση αφετέρου. Πώς, κάτω υπό ποίους όρους και με τι ποιοτικά χαρακτηριστικά εμφανίζονται και αναπτύσσονται κατά καιρούς οι αμφίδρομες αυτές συσχετίσεις; Σε ποιο βαθμό και υπό ποίους όρους ο αρχιτεκτονικός μοντερνισμός αποτελεί ένα γόνιμο υπόβαθρο για την αρχιτεκτονική εκπαίδευση; Και αντίστροφα, σε ποιο βαθμό και υπό ποίους όρους επαναπροσδιορίζεται ο μοντερνισμός μέσω της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης;
Η νεωτερικότητα των ιδεών και των αρχών που είχαν προτείνει οι αρχιτέκτονες στον μεσοπόλεμο και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες αντανακλούσε μια συνολική προσπάθεια για να γίνει η αρχιτεκτονική φορέας μιας κοινωνικής, κατασκευαστικής και αισθητικής σύγκλισης στην προοπτική ενός καλύτερου περιβάλλοντος για το μέλλον του ανθρώπου. Η προσπάθεια αυτή απέδωσε πολλά σημαντικά έργα, που εμπλουτίζουν τη διεθνή και ελληνική αρχιτεκτονική κληρονομιά αλλά ανήκουν στο πιο πρόσφατο παρελθόν μας και εύκολα αγνοούνται ή παρερμηνεύονται – χρειάζονται λοιπόν την προσοχή μας, για να τα γνωρίσουμε και να τα συντηρήσουμε ανάλογα με τις αξίες και τον ιδιαίτερο τρόπο κατασκευής τους. Και ταυτοχρόνως, η μοντέρνα αρχιτεκτονική έχει ακόμη το δυναμισμό να αποτελεί ένα μεγάλο μάθημα που μπορεί να συμβάλει στη θεωρία και στην πρακτική του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, και ίσως να μεταλλαχθεί, μέσα από τη συμβολή αυτή, στην προοπτική της καλύτερης διαμόρφωσης του χτισμένου μέλλοντός μας.

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

Πρόλογος
– Χρήστος Αθανασόπουλος / Χαιρετισμός – επισημάνσεις
– Δημήτρης Φατούρος / Μεταλλάξεις ή ποιος διδάσκει; Αρχιτεκτονική, εκπαίδευση και διαφήμιση
– Αντρέας Γιακουμακάτος / Ιστορία, έρευνα και σπουδές αρχιτεκτονικής
– Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη / Οι αρχιτέκτονες του μοντερνισμού – Δάσκαλοι των σπουδαστών του Ε. Μ. Π. – Τότε και τώρα
– Αλεξάνδρα Μονεμβασίτου, Αγνή Παπαϊωάννου / Θουκυδίδης Βαλεντής. Η εκπαίδευση του μεγάλου αριθμού
– Ιάκωβος Ποταμιάνος / Ορισμένες αρχές του μοντέρνου και η διδασκαλία της ιστορίας της αρχιτεκτονικής
– Βασιλική Πετρίδου / Αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις και εκπαιδευτικές αλλαγές: Από το μοντέρνο στο μετά το μοντέρνο διαμέσου της διδασκαλίας
– Τάσος Μπίρης / Ελληνικός πρώιμος και ύστερος μοντερνισμός. Διδακτική εμπειρία μιας υποδόριας αρχιτεκτονικής ρίζας που επιμένει
– Ηλίας Κωνσταντόπουλος / Υλικότητα στην εποχή της εικονικότητας
– Αριστείδης Αντονάς / Εκτάσεις της αρχιτεκτονικής
– Παναγιώτης Τουρνικιώτης / Μαθαίνοντας από τους μοντέρνους
– Γιώργος Παπαγιαννόπουλος / Όταν το μοντέρνο γίνεται κανόνας
– Συζήτηση 1 [Συντονιστής: Δημήτρης Πολυχρονόπουλος]
– Ελένη Αμερικάνου, Πάνος Εξαρχόπουλος / Το μάθημα της σύνθεσης στο 1ο Έτος Σπουδών: Διαστάσεις του μοντέρνου – Πρώτες αντιδράσεις
– Σοφία Τσιράκη / Σκέψεις πάνω στη διδασκαλία του BAUHAUS. Η σημασία της σήμερα
– Παναγιώτης Πάγκαλος / Αγωγή και ιδεολογία. Η περίπτωση του μοντέρνου
– Γιώργος Αγγελής / Μοντέρνο και δημόσια εκπαίδευση της αρχιτεκτονικής
– Συζήτηση 2 [Συντονιστής: Γιώργος Παπαγιαννόπουλος]
– Δημήτρης Πολυχρονόπουλος / Μοντερνισμός και η αρχιτεκτονική της πόλης
– Θεώνη Ξάνθη / Η διδακτική του χώρου ως εικόνα και ως περιεχόμενο: 2 παραδείγματα από το μοντέρνο
– Βενετία Τσακαλίδου / Σκέψεις και απόψεις για τη διδασκαλία της αρχιτεκτονικής
– Δημήτρης Αντωνίου / Μια υπόθεση για τη διδασκαλία του μοντέρνου σήμερα
– Συζήτηση 3 [Συντονιστής: Γιώργος Αγγελής]

ISBN 978-960-6654-66-4
224 σελ. / 15×24 εκ. / α/μ εικονογράφηση

Τα τετράδια του μοντέρνου 2 / Ο αθλητισμός, το σώμα και η μοντέρνα αρχιτεκτονική · επιμέλεια: Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Αθήνα: Futura, 2006.

Ο αθλητισμός είναι στενά δεμένος με τη διαμόρφωση του μοντέρνου πνεύματος και συνδυάστηκε με την εξίσου μοντέρνα εφεύρεση του ελεύθερου χρόνου, των καλοκαιρινών διακοπών, της υγείας και της ομορφιάς του γυμνασμένου σώματος. Τα νέα αθλητικά κτίρια –τα μεγάλα γήπεδα, τα κλειστά κολυμβητήρια, τα γυμναστήρια των σχολείων– είναι εξ ορισμού μοντέρνα και αποτελούν παραδειγματικό πεδίο εφαρμογής των ιδανικών του αθλητισμού στην εποχή της νεωτερικότητας. Το ενδιαφέρον μας για τα κτίρια αυτά συνδυάζει τη θεωρητική προσέγγιση του αθλητισμού και του σώματος με τα προβλήματα της τεκμηρίωσης και διατήρησης των λειτουργικών κτιρίων της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

ISBN: 960-6654-27-3
384 σελ. / 15 x 24 εκ. / Δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά) / Α/Μ εικονογράφηση

Τα τετράδια του μοντέρνου 1 / Πού είναι το μοντέρνο; · επιμέλεια: Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Αθήνα : Futura, 2006 (εξαντλημένο).

Δώδεκα αρχιτέκτονες και μια ιστορικός της τέχνης συναντήθηκαν για να διερευνήσουν τις γεωγραφικές συντεταγμένες και τα νοηματικά όρια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Το ερώτημα που τους συνδέει είναι ρητορικό και οδηγεί σε άλλα συμπληρωματικά ερωτήματα για το σημείο συνάντησης του ιστορικού με το πνεύμα της προστασίας και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία. Η καλλιέργεια του προβληματισμού για την αρχιτεκτονική εκδοχή της νεωτερικότητας και τη μεταλλασσόμενη ερμηνεία της θα βοηθήσει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εικοστό αιώνα και να στηρίξουμε, στην αυτογνωσία αυτή, την αισιοδοξία μας για το αύριο.

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

– Παναγιώτης Τουρνικιώτης / Πού είναι το Μοντέρνο;
– Νίκη Λοϊζίδη / Η Αργοναυτική Εκστρατεία ως κυρίαρχος μύθος του καλλιτεχνικού μοντερνισμού
– Δημήτρης Φιλιππίδης / Το ελληνικό μοντέρνο – πού πάμε; Η αρχιτεκτονική σε κατάσταση εγκατάλειψης
– Αριστείδης Αντονάς / Πίστη και Αφέλεια Πένθος για την Αρχιτεκτονική της Πρωτοπορίας
– Φοίβη Γιαννίση / Ικτίνος δε και Κόραξ
– Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη / Γιάννης Δεσποτόπουλος: Σε αναζήτηση του μοντερνισμού (1921-1940)
– Βάσω Τροβά / Εργατική κατοικία. Η άλλη όψη του ελληνικού Μοντερνισμού
– Χρήστος Πανουσάκης / Η κατοικία Κουτσίνα του Νικόλαου Μητσάκη στον Βόλο
– Βασίλης Κολώνας / Ο μεταπολεμικός μοντερνισμός στην Ελλάδα και η αναζήτησή του στη σημερινή αρχιτεκτονική πραγματικότητα
– Γιώργος Κουτούπης / Το Οπτικο-ακουστικό Κέλυφος από την “Ηλεκτρονική Πολεοδομία” του αρχιτέκτονα Τ. Χ. Ζενέτου (1926-1977)
– Πάνος Κούρος / “Θέατρα λήθης” του μοντέρνου
– Ζήσης Κοτιώνης / “Πες, πού είναι η Αθήνα;” Σκέψεις για την Αθήνα ως αττικό νησί
– Ανδρέας Γιακουμακάτος / Ο νέος αρχαιολογικός νόμος και η προστασία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής
– Γιώργος Τζιρτζιλάκης / Η μελαγχολία της διατήρησης
– Επίμετρο: Αρχιτεκτονική του Μοντέρνου Κινήματος στην Ελλάδα

ISBN 960-6654-21-4
135 σελ. / 15 x 24 εκ. / Α/Μ εικονογράφηση 

Τα τετράδια του μοντέρνου 1 / Πού είναι το μοντέρνο σε ψηφιακή μορφή εδώ:

TetradiaMonternou01

Τα «Τετράδια του Μοντέρνου» είναι ένας κύκλος παρεμβάσεων που κινείται με πρωτοβουλία της Ελληνικής ομάδας do.co.mo.mo. και έχει τοποθετήσει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τη μοντέρνα αρχιτεκτονική.